Ondermijning en afpersing: “Ik ben toch niet interessant genoeg!”

“Niet interessant genoeg?! Dat bepaal jij niet, dat bepaalt een crimineel zelf wel”. Hans Slaman, oprichter van International Security Partners, kan zich – zelfs na ruim 35 jaar – nog altijd verbazen over de blinde vlek die goedwillende mensen soms hebben voor de malafide medemens. “Begrijp me niet verkeerd, ik laat me ook liever leiden door vertrouwen. Maar ik ben me er wel van bewust dat het verdienmodel van ondermijnende criminaliteit altijd draait om het winnen en afdwingen van vertrouwen”.

Het topje van de ijsberg

Het onderwerp ondermijning wint de laatste jaren flink aan populariteit in de media. Uit veel van die verhalen blijkt telkens weer hoe nauw boven- en onderwereld met elkaar verweven zijn. Maar wat kunnen we met die kennis? “Ondermijning is eigenlijk al zo oud als de weg naar Methusalem”, vertelt Slaman. “Door de opkomst van de handel in verdovende middelen, met name cocaïne, is er steeds meer aandacht voor. Ondernemers op het platteland, bedrijven in de transport-, groente- en fruitsector zijn extra aantrekkelijk voor drugscriminelen. Maar dat is nog maar het topje van de ijsberg. Tijdens de Corona periode zagen we bijvoorbeeld dat criminele organisaties het vooral hadden gemunt op de horeca- en evenementensector. Want die konden toen wel wat extra cash gebruiken”.

De zwakste schakel

In een onderzoek ‘Ondergaan of ondernemen’ geeft 10 procent van de ondernemers aan wel eens slachtoffer te zijn geweest van ondermijning of afpersing. Om dat te voorkomen wordt veel geïnvesteerd in technologie, maar volgens Slaman blijft de mens nog altijd de zwakste schakel. Met dat inzicht kunnen niet alleen criminelen, maar ook wij ons voordeel doen. “Ervaring leert dat onderbuikgevoel een uitstekende tipgever kan zijn. Als je een aanbieding krijgt die eigenlijk te mooi is om waar te zijn, moet je alert zijn. Op het moment dat je het echt niet vertrouwt, doe je er goed aan om even pas op de plaats te maken. Met een integriteitsonderzoek hebben we echt al heel veel ellende kunnen voorkomen”.

Risico’s van ondermijning

Veel bedrijven onderschatten de risico’s van ondermijning. Verdachte signalen en mogelijke gevaren zijn op het eerste gezicht lastig te herkennen. Volgens Slaman is de gemiddelde medewerker zich vaak van geen kwaad bewust: “We delen alles op social media met soms vergaande consequenties”. Een security audit kan helpen om meer inzicht te krijgen in de beveiligingsrisico’s van één of meerdere onderdelen van het bedrijfsproces.

Excuusbriefje onder de ruitenwisser

Tijdens een security audit stuitte een van de ISP-consultants op een wel heel bijzonder verhaal van een medewerker van een financiële afdeling. “Hij had een excuusbriefje onder de ruitenwisser gevonden met telefoonnummer. De buitenspiegel lag eraf en de dader wilde graag de schade vergoeden”, vertelt Slaman. “Niks aan de hand, denk je dan. Dus natuurlijk belt hij dat nummer, stuurt hij een tikkie en is hij blij als er direct wordt betaald. Tot twee weken later twee onbekende mannen hem aanspreken bij de voetbalvereniging waar hij vrijwilliger is. De mannen laten zich wat dingen ontvallen waarvan hij denkt: hoe kunnen zij dat nou weten? Ze voeren de druk op en vragen hem op de man af of hij wat bij wil verdienen.

Lang verhaal kort: hij is uiteindelijk niet op het aanbod ingegaan, werd door miscommunicatie bij de politie van het kastje naar de muur gestuurd en heeft er jarenlang met niemand over durven praten. Tot onze audit. En neem van mij aan dat zijn collega’s, na het horen van dit verhaal, ineens begonnen te beseffen dat ook zij ook echt wel interessant kunnen zijn voor criminelen. En dat het dus verstandig is om goed na te denken over wat je wel en wat je niet op social media zet. 

Meer weten?

Heeft u vragen over de risico’s van ondermijning? Twijfelt u aan de integriteit van een relatie of situatie? Wij helpen u graag verder. Neem gerust contact met ons op.